Als je op hoogte werkt, zoals bij het monteren van zonnepanelen, het reinigen van gevels of het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden aan gebouwen, is valbeveiliging van cruciaal belang. Deze systemen helpen niet alleen bij het voorkomen van ernstige ongelukken, maar zorgen ook voor gemoedsrust terwijl je je werk uitvoert. Valbeveiliging beschermt niet alleen je leven, maar zorgt er ook voor dat je veilig en efficiënt je werk kunt doen. In deze blogpost leggen we uit hoe valbeveiliging werkt, waar het aan moet voldoen, hoe oud het mag zijn en of het verplicht is.

Wat is valbeveiliging?

Valbeveiliging is een systeem van apparatuur en procedures die ontworpen zijn om te voorkomen dat een persoon valt of om de impact van een val te verminderen. Dit kan variëren van een eenvoudig harnas en een lijn tot complexere systemen zoals vangnetten en leuningen. Het doel is om de kans op verwondingen bij een val te minimaliseren en de veiligheid te waarborgen van iedereen die op hoogte werkt.

Waar moet valbeveiliging aan voldoen?

Valbeveiliging moet voldoen aan specifieke normen en regelgeving om effectief en veilig te zijn. In Nederland zijn deze normen vastgelegd door de Europese regelgeving en nationale wetgeving. De belangrijkste normen waaraan valbeveiliging moet voldoen zijn:

  1. NEN-EN 361: Deze norm specificeert de eisen voor persoonlijke valbeveiligingssystemen. Het betreft vooral harnassen en bevestigingsmiddelen;
  2. NEN-EN 358: Deze norm behandelt persoonlijke uitrusting voor werkpositionering en valt niet onder de persoonlijke valbeveiliging, maar kan aanvullend gebruikt worden;
  3. NEN-EN 365: Deze norm specificeert de eisen voor de algemene gebruiksinstructies en onderhoud van valbeveiligingssystemen.

Belangrijk is dat de valbeveiliging moet passen bij de specifieke situatie en het soort werk dat wordt uitgevoerd. Dit betekent dat de uitrusting correct moet zijn gekozen en geïnstalleerd volgens de richtlijnen, en dat werknemers goed getraind moeten zijn in het gebruik ervan.

Hoe oud mag valbeveiliging zijn?

De levensduur van valbeveiligingsmateriaal is van groot belang voor de veiligheid. Over het algemeen geldt dat de levensduur van valbeveiliging afhankelijk is van de gebruiksfrequentie, het type materiaal en de onderhoudstoestand. Fabrikanten geven meestal een aanbevolen levensduur voor hun producten, vaak tussen de 5 en 10 jaar.

Na deze periode moet de uitrusting worden gecontroleerd en mogelijk vervangen. Ook als de valbeveiliging beschadigd is of tekenen van slijtage vertoont, moet deze onmiddellijk worden vervangen, ongeacht de leeftijd. Regelmatig onderhoud en inspecties zijn noodzakelijk om ervoor te zorgen dat de valbeveiliging in goede staat blijft.

Is valbeveiliging verplicht?

Ja, valbeveiliging is verplicht in Nederland en veel andere landen. Valbeveiligingsmaatregelen worden getroffen wanneer werknemers aan het werk gaan op een hoogte van 2,5 meter of meer boven de grond. De wetgeving rondom valbeveiliging valt onder de Arbowet (Arbeidsomstandighedenwet), die werkgevers verplicht om veilige werkomstandigheden te creëren. Dit betekent dat wanneer er risico op vallen is, de werkgever verplicht is om valbeveiliging te voorzien en ervoor te zorgen dat deze correct wordt gebruikt.

Het is niet alleen een wettelijke vereiste, maar ook een ethische verplichting om te zorgen voor de veiligheid van werknemers. De regels variëren enigszins afhankelijk van de specifieke sector en het type werk, maar de basisprincipes van valbeveiliging zijn overal van toepassing. Werkgevers moeten zorgen voor een veilige werkplek door passende maatregelen te nemen, zoals het aanbieden van training en het verstrekken van de juiste uitrusting.

Soorten valbeveiligingssystemen

Er zijn verschillende soorten valbeveiligingssystemen die je kunt gebruiken, afhankelijk van het soort werk dat je uitvoert. Enkele veelvoorkomende systemen zijn:

  • Harnassen: Persoonlijke beschermingsmiddelen die rond het lichaam worden gedragen en waarmee een val kan worden opgevangen;
  • Valstopapparaten: Apparaten die automatisch een val stoppen door de valkracht te absorberen en te verminderen;
  • Lijnsystemen: Systemen die bestaan uit kabels of riemen die aan een bevestigingspunt zijn bevestigd en waarbij je jezelf kunt vastzetten;
  • Vangnetten: Netten die onder de werkplek worden geplaatst om een val op te vangen en te dempen.

Praktische tips voor veilig werken met valbeveiliging

  • Kies de juiste uitrusting: Zorg ervoor dat je valbeveiliging kiest die geschikt is voor de specifieke taak en omgeving;
  • Volg trainingen: Volg regelmatig trainingen om vertrouwd te raken met het gebruik en de inspectie van valbeveiliging;
  • Laat je uitrusting keuren: Het is wettelijk verplicht om minimaal 1 keer per jaar jouw uitrusting te laten keuren. Hierbij wordt gekeken of jouw uitrusting in goede staat verkeert en geen slijtage vertoont;
  • Onderhoud je uitrusting: Zorg voor regelmatig onderhoud volgens de richtlijnen van de fabrikant.

Conclusie

Valbeveiliging is een cruciaal onderdeel van veilig werken op hoogte. Door te zorgen voor uitrusting die voldoet aan de normen, op de hoogte te blijven van de leeftijdsbeperkingen en te voldoen aan de wettelijke vereisten, kun je bijdragen aan een veilige werkomgeving. Onthoud dat veiligheid altijd voorop staat, en dat het juiste gebruik van valbeveiliging een grote rol speelt in het voorkomen van ongevallen. Werk veilig en zorg goed voor jezelf en je collega's!